Gazi Üniversitesi, tarihi Cumhuriyet dönemine kadar uzanan bir kaç üniversiteden birisidir. Cumhuriyetin ilanından hemen sonra Mustafa Kemal ****** ve arkadaşlarının girişimiyle bir enstitü kurulması kararlaştırılır. Bu karar 1926 yılında "Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü" nün açılmasıyla sonuçlanır. Enstitü, şu anda Rektörlük merkezi olarak kullanılan binada eğitim-öğretim faaliyetlerine başlamıştır. Binanın mimarı Mimar Kemaleddin'dir. Enstitünün adı 1929 yılında "Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü" olarak değiştirilir ve bu isimle uzun yıllar hizmet verir.
1976 yılında ise Gazi Eğitim Enstitüsü ismini alır. 1982 yılında 2809 sayılı kanunla bu kurum Gazi Üniversitesi'ne dönüştürülür. Aslında bu, Cumhuriyetle başlayan geleneğin yeni isimle devamıdır. Geleneğin oluşmasında Gazi Eğitim kadar kuruluşu 1935'e kadar giden Ankara Yüksek Teknik Öğretmen ve Ankara Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulları ile Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi büyük rol oynar.
Üniversite çatısı altına girdiğinde Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi zaten bir üniversite konumundaydı. Akademi' ye bağlı olarak bugünkü İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin bütün bölümleri, Tıp Fakültesi, daha sonra da fakülte olacak olan Diş Hekimliği ve Eczacılık Yüksek Okulları ile ismi daha sonra İletişim Fakültesi olan Gazetecilik ve Halkla ilişkiler yüksek okulu eğitim ve öğretimini sürdürmekteydi. Yine Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi de Gazi Üniversitesi çatısı altında yerini alır. Kuruluşunda 9 fakülte, 12 yüksek okul ve 4 enstitüyü bünyesinde barındıran üniversitede bu sayı daha sonra hızla artar. Bugün kendisine bağlı olarak eğitim-öğretimini sürdüren 15 fakültesi, 4 yüksek okulu, 9 meslek yüksek okulu, 35 araştırma merkezi ve 6 enstitüsü ile Gazi Üniversitesi, adını aldığı Gazi Mustafa Kemal ******'e yanaşır bir yüksek öğretim kurumu olma iddiasını devam ettirmektedir. Üniversiteye bağlı olarak Eğitim, Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık, Mühendislik ve Mimarlık, İktisadi ve idari Bilimler, İletişim, Fen Edebiyat, Hukuk, Güzel Sanatlar alanlarında eğitim verilmektedir. Eğitim fakülteleri yönünden ülkemizin lideri olan Gazi Üniversitesi, bünyesinde, Endüstriyel Sanatlar, Gazi Eğitim, Mesleki Eğitim, Teknik Eğitim, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültelerini barındırır. Yurdun dört bir yanından üniversiteyi kazanarak gelen öğrenciler yanında Türk Cumhuriyetleri, akraba ve topluluklarından gelen 1500'den fazla öğrencisi ile Gazi yurt dışından en çok öğrenci kabul eden üniversitedir.
Açılan yüksek lisans ve doktora programlarına devam eden 5 binden fazla öğrencisi ile sadece kendisininkini değil, diğer üniversitelerin öğretim elemanı ihtiyacını da karşılamaktadır. Gazi Üniversitesi farklı kampuslarda eğitim-öğretimini sürdürmektedir. Ankara'da Beşevler, Emek ve Maltepe olmak üzere üç ayrı kampusa sahip olan Gazi, eğitim ve öğretime verdiği önemi gözler önüne serer. 50 bini aşan öğrenci sayısı ve 3000'ü geçen öğretim elemanı sayısı ile Gazi Üniversitesi öğrenci başına düşen öğretim elemanı sayısında dünya, ortalamasını yakalayabilmiştir. Eğitimden, iletişime, güzel sanatlardan mühendisliğe, spordan ormancılığa, tıptan eczacılığa, diş hekimliğinden fen edebiyata, iktisat'a kadar bir çok fakültesiyle Gazi, Türkiye'nin en büyük üniversitelerinden birisidir. 1982 yılında (Ankara] kurulan Gazi Üniversitesinde 9 Fakülte, 12 Yüksekokul, 4 Enstitü ile toplam 25 yüksek öğretim birimi bulunmakta idi. Su anda ise toplam 15 Fakülte, 4 Yüksekokul, 9 Meslek Yüksek Okulu ve 6 Enstitü ile toplam 34 yüksek öğretim birimi eğitim vermektedir.Bunun yani sıra bünyesinde 35 Araştırma Merkezi bulunmaktadır. Gazi Üniversitesi geniş Akademik Personel Kadrosu, öğrencileri ve fiziksel kapasitesiyle Türkiye'nin en büyük Üniversitelerinden biridir.